OS CARROS E O SAN MARTIÑO, DE JOSÉ MARÍA GARRIDO traducción CÉSAR CARLOS MORÁN FRAGA

A esplanada, o armacén e a vella estación que até agora fora conquistada polo estrago, resplandece convertida en museo.
E chega o día do solsticio de outono, cintilantes as pedras, sen a chuvia e sen o musgo, dando paso á banda dos gaiteiros, facendo as honras a esa xoia de granito que ten máis de sesenta anos.
Hoxe, cando xa case non hai trens que rompan o feitizo co seu fume, non hai malas, non hai vida, acaso resucite coas gaitas, a queimada e as castañas, o poder das palabras, os conxuros e a música.
O eco redobra a súa ledicia estendendo o cántico por todo o val de A Cunlleira, onde moran as lembranzas.
No inmenso armacén, acaroado ao molle, que ten tres portas, unha para as meigas, outra para os tolos e a terceira para o druída, están os sete carros inzados cos froitos da terra e os doce homes cos seus traxes de palla.
O sol cai no horizonte do serán. Os rapaces xogan aos mesmos xogos que os seus avós. A danza recomeza, mais non son os mesmos ollos, o mesmo sol. Todo semella emprestado polos deuses, mesmo a vida. A mocidade refléctese leda nos carros, nos traxes e nas gaitas. Como nos mitos e nas lendas non saben o que se celebra, e ainda así festexan, acaso porque os carros retoman o seu canto.
E é agora que as gaitas, coas súas notas arrastadas, suplican movemento. Cómpre facerlles caso, é o mandado dun vello costume esquecido.
Nin as nubes nin a terra resisten o paso vagaroso dos primeiros homes. Música ancestral? Descoñézoa. Tamén os rapaces a descoñecen, e é por iso que calan. Calan as aves do ceo e as bestas da terra. Que deus dos nosos pais estará a chorar? Non sei se alquén saberá desvelar ese misterio.
A senda que leva á ribeira é longa e tortuosa. O paso lento. As mulleres, vestidas de loito e de gloria, danzan con campaíñas e pandeiretas porque saben que é a vida.
Cos vestidos de palla do seu centeio de sempre, os homes adiántanse á morte sen sabelo, mais a herba nova esqueceu as suas canhas.
Abaixo, no profundo, na ribeira, o río xeme como sempre, ninguén sabe por que, mais non deixou de xemer desde hai séculos. O vento, a terra, a auga. É preciso traer o fogo que alume na noite para todos poderen beber dese divino néctar, até se embebedar para non pensar na dúbida e nas preguntas. É a festa dos carros, esa tradición esquecida dos séculos, ou inventada por un louco. Tanto ten! O fume e as chamas rebolen na procura dun ceo imaxinario, as castañas sen aniscar estoupan. Cada quen ten un desexo que deita no lume. Alón